Lęk o zdrowie

Na tej stronie przyjrzymy się bliżej pojęciu „lęku o zdrowie”.

Najczęstszą przyczyną niepokoju i zmartwień u pacjentów z objawami czynnościowymi jest obawa związana z samymi objawami. Być może zadajesz sobie pytania takie jak: Z czego wynikają moje objawy? Dlaczego nikt mi nie wierzy? Czy wariuję? Czy w przyszłości stanę się niepełnosprawny?

..pacjent wie, że obawy przed groźną chorobą są irracjonalne, ale nie może się ich pozbyć…

Pytania te są zrozumiałe dla osób z objawami czynnościowymi. Idąc do lekarza, pacjenci mają nadzieję, że otrzymają na nie odpowiedzi.

Trudności mogą jednak pojawić się, kiedy…

1. …lekarz nie udziela wyjaśnień. Lekarz może powiedzieć: „nie ma się czym martwić” lub „jest to związane ze stresem” (co może nie brzmieć jak dobre wyjaśnienie dla osoby, która nie czuje się zestresowana). Tego rodzaju wyjaśnienia sprawiają, że pacjenci mają jeszcze więcej wątpliwości na temat tego, co jest z nimi nie tak.
2. …pacjent nie wierzy w wyjaśnienia, które otrzymał. Na przykład lekarz może powiedzieć pacjentowi, że bóle głowy, których doświadcza, są spowodowane migreną lub nadużywaniem leków przeciwbólowych, ale pacjentowi ból wydaje się znacznie gorszy i pozostaje przekonany, że ma guza mózgu.
3. …pacjent wierzy w wyjaśnienia lekarza, ale potem irracjonalne lęki powracają. Niektórzy pacjenci otrzymują rozsądne wyjaśnienie swoich objawów i czują się chwilowo uspokojeni. Zazwyczaj jednak to poczucie pewności trwa tylko kilka dni, zanim wątpliwości dotyczące diagnozy i wszystkie powyższe pytania zaczną ponownie się pojawiać.

Zwykle pacjent wie, że obawy przed groźną chorobą są irracjonalne, ale nie może się ich pozbyć. Staje się coraz bardziej zaniepokojony tym, co się dzieje i zaczyna odwiedzać różnych lekarzy, aby uzyskać ich opinie i pewność diagnozy.

Tymczasem rosnący poziom niepokoju związany z objawami powoduje ich nasilenie, zazwyczaj ze współtowarzyszącymi zawrotami głowy, bólem głowy i zmęczeniem.

Nasilające się objawy skłaniają pacjentów do prób samodzielnej diagnozy za pomocą Internetu, a znalezione tam informacje często prowadzą do nasilenia niepokoju.

Pojawia się wówczas zjawisko nazywane lękiem o zdrowie. Jest ono w rzeczywistości bardzo powszechne, ale pacjentom i lekarzom czasem trudno o nim rozmawiać. Pojęcie bycia „hipochondrykiem” jest bowiem powszechnie napiętnowane i źle się kojarzy.

Jednak lęk o zdrowie jest prawdziwym objawem i może być bardzo niepokojący dla danej osoby, ponieważ doświadczane objawy są bardzo realne.

Tylko niewielki odsetek pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi ma wysoki poziom lęku o zdrowie. Duża część obaw o zdrowie, jakie lekarze przypisują pacjentom z zaburzeniami czynnościowymi, wynika z faktu, że pacjenci ci nigdy nie otrzymali żadnego wyjaśnienia swoich objawów. Trudno się więc dziwić, że nadal odczuwają niepokój z ich powodu.

Leczenie

Lęk o zdrowie można leczyć dopiero wtedy, gdy pacjent i lekarz stwierdzą jego występowanie.

Kiedy już zorientują się, że problemem jest lęk o zdrowie, ważne jest, aby lekarz przestał dostarczać pacjentowi prostych uspokajających komunikatów, które dają jedynie tymczasowy efekt i wymagają stałego powtórzenia.

Zamiast tego lekarz powinien pracować nad wyjaśnianiem pacjentowi sytuacji w taki sposób, aby ten poznał prawdziwe wyjaśnienie swoich objawów.

Pacjent ze swojej strony może być zmuszony zaprzestać poszukiwania informacji na temat zdrowia w Internecie lub książkach i nie próbować pozyskiwać innych opinii lekarskich, ponieważ jest to mechanizm, który tylko nasila lęk i istniejące objawy.

Czasami lęk o zdrowie może ustąpić w sposób radykalny i skuteczny, gdy pacjent zrozumie, na czym polegają jego objawy. Ale dotarcie do tego etapu może być trudne.

Przeczytaj historię Iana na stronie Przypadki, aby dowiedzieć się, jak to jest mieć lęk o zdrowie.

Radio 4 wyemitowało audycję na temat lęku o zdrowie w ramach cyklu „Czy jestem normalny”. Audycja zawiera naprawdę pouczające doświadczenia pacjentów i wyjaśnia, w jaki sposób można walczyć z objawami.

Więcej informacji można znaleźć w Anxiety UK oraz w doskonałej ulotce informacyjnej do pobrania z Northumberland NHS Trust.

Poniższy film jest odcinkiem programu „Insight” australijskiej telewizji SBS – został wyemitowany 13 września 2016 roku. Przez pierwsze dwadzieścia minut przedstawia dwóch pacjentów z lękiem o zdrowie, głównie poznawczym, tj. spędzających dużo czasu na myśleniu i byciu zaniepokojonym swoim zdrowiem.